electron: Light Festival

Περί προκατάληψης

Η προκατάληψη είναι μία άποψη που δεν βασίζεται σε κρίση. Ετσι σε όλη την υφήλιο μεταδίδουμε στα παιδιά τις απόψεις που θέλουμε, προτού αυτά αποκτήσουν κριτική ικανότητα
(...)
Πιστέψατε από προκατάληψη τους μύθους που σας διηγούνταν στα παιδικά σας χρόνια: σας είπαν ότι οι Τιτάνες πολέμησαν με τους θεούς, ότι η Αφροδίτη ερωτεύτηκε τον Αδωνι. Στα δώδεκά σας χρόνια, θεωρούσατε αυτούς τους μύθους πραγματικότητα, στα είκοσι τους θεωρείτε εμπνευσμένες αλληγορίες
(...)
Τις περισσότερες ιστορίες τις πιστεύουμε χωρίς να τις εξετάσουμε και αυτή η πίστη είναι προκατάληψη. Ο Fabious Pictor διηγείται ότι πολλούς αιώνες πριν απ’ αυτόν, μια ιέρεια της πόλης Ελβας, που πήγαινε να φέρει νερό με το κανάτι της, έπεσε θύμα βιασμού, γέννησε τον Ρωμύλο και τον Ρέμο, οι οποίοι θήλασαν τη λύκαινα κ.ο.κ. Ο ρωμαϊκός λαός τον πίστεψε αυτόν τον θρύλο. Δεν εξέτασε αν εκείνη την εποχή υπήρχαν εστιάδες στο Λάτιο, αν ήταν λογικό η κόρη του βασιλιά να βγει από τον ναό με το κανάτι της, αν ήταν πιθανόν μια λύκαινα να θηλάσει δύο παιδιά αντί να τα φάει. Η προκατάληψη καθιερώθηκε».
Voltaire

Rancière, Jacques
Ο αδαής δάσκαλος : Πέντε μαθήματα πνευματικής χειραφέτησης
μτφ. Δάφνη Μπουνάνου
Νήσος, 2008

Το 1818, ο Ζοζέφ Ζακοτό, ένας εξόριστος Γάλλος δάσκαλος στο Πανεπιστήμιο της Λουβέν, ανακάλυψε μια αντισυμβατική μέθοδο διδασκαλίας που έσπειρε τον πανικό στη μορφωμένη Ευρώπη. Μη γνωρίζοντας φλαμανδικά, ο Ζακοτό κατάφερε να διδάξει στα γαλλικά Φλαμανδούς μαθητές που δεν γνώριζαν γαλλικά. Η γνώση, συμπέρανε ο Ζακοτό, δεν είναι απαραίτητη στη διδασκαλία, ούτε η εξήγηση απαραίτητη στη μάθηση. Τα αποτελέσματα αυτού του ασυνήθιστου πειράματος παιδαγωγικής τον οδήγησαν στη διαπίστωση ότι όλοι οι άνθρωποι είναι εξίσου νοήμονες. Βασισμένος σε αυτήν τη διαπίστωση, ο Ζακοτό επινόησε μια φιλοσοφία και μια μέθοδο που ονόμασε πνευματική χειραφέτηση, μια μέθοδο που επιτρέπει, για παράδειγμα, σε αναλφάβητους γονείς να διδάξουν οι ίδιοι τα παιδιά τους.

Με αυτό το βιβλίο ο Γάλλος φιλόσοφος Ζακ Ρανσιέρ επιτίθεται στις τρέχουσες εκπαιδευτικές και κοινωνιολογικές θεωρίες προτείνοντας μια ριζοσπαστική αναδιατύπωση των όρων εξασφάλισης της ισότητας αλλά και της ελευθερίας.

O Ζακ Ρανσιέρ γεννήθηκε το 1940. Μαθητής του Αλτουσέρ, δίδαξε στο πανεπιστήμιο Paris VIII και υπήρξε ο εμψυχωτής της ομάδας "Λογικές εξεγέρσεις" που ιδρύθηκε το 1975.

"Δάσκαλος είναι εκείνος που κλείνει τη νοημούνη μέσα σε έναν αυθαίρετο κύκλο απ' όπου θα βγει μόνο αν η ίδια κρίνει ότι είναι αναγκαίο"

«Δάσκαλος είναι αυτός που κρατάει
τον ερευνητή στο δρόμο του, σε ένα δρόμο που τον ερευνά συνεχώς μόνος του»

...Ο σύγχρονος Γάλλος φιλόσοφος Ζακ Ρανσιέρ υποστηρίζει στο βιβλίο του «Ο αδαής δάσκαλος» ότι καμία μεταρρύθμιση, «κανένα κόμμα, καμία κυβέρνηση, κανένας στρατός, κανένα σχολείο και κανένας θεσμός» δεν πρόκειται να λύσει το εκπαιδευτικό πρόβλημα: Είναι αδύνατο, εξηγεί, να σταματήσει αυτός ο φαύλος κύκλος μεταξύ άγνοιας και επιστήμης, παιδαγωγικής πρακτικής και διδακτικής μεθόδου, αν όλες οι λύσεις προέρχονται μέσα από αυτόν τον ίδιο κύκλο.
...Μόνο με τη βοήθεια της πνευματικής χειραφέτησης μπορούν οι άνθρωποι να μάθουν «να παραλογίζονται όσο το δυνατόν πιο λογικά». Αρα, η καθολική μέθοδος που οδηγεί στη χειραφέτηση αναφέρεται στο κάθε άτομο χωριστά, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί μαζικά ούτε μπορεί να εφαρμοστεί στην κοινωνία. «Η εκπαίδευση», γράφει ο Ρανσιέρ, «μοιάζει με την ελευθερία: Δεν χαρίζεται, κατακτάται». Ο καθένας μπορεί να είναι δάσκαλος ή μαθητής και με την εφαρμογή της καθολικής μεθόδου, ο δάσκαλος μπορεί να διδάξει ακόμα κι αυτά που αγνοεί. Μ’ αυτό τον τρόπο κατάφερε ο Ζοζέφ Ζακοτό να διδάξει ζωγραφική και μουσική ενώ κάθε εισήγησή του ξεκίναγε με τη φράση «δεν έχω τίποτα να σας διδάξω, γιατί δεν ξέρω τίποτα γι’ αυτό το θέμα».

Σάββατο 27 Οκτωβρίου 2012

Light Festival