William Kentridge
Γεννήθηκε (1955) στο Γιοχάνεσμπουργκ της Νότιας Αφρικής όπου ζει και
εργάζεται. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Witwatersrand (1976) και στο
Art Foundation (1976-78) του Γιοχάνεσμπουργκ. Συνέχισε τις σπουδές του
στην École Jacques Lecoq στο Παρίσι (1981-82). Από τη δεκαετία του 1990,
το έργο του έχει παρουσιαστεί σε μουσεία και γκαλερί σε ολόκληρο τον
κόσμο, όπως η Documenta του Κάσσελ (1997, 2003), το Μουσείο Μοντέρνας
Τέχνης της Νέας Υόρκης (1998, 2010), την Πινακοθήκη Albertina της
Βιέννης (2010), το Jeu de Paume στο Παρίσι (2010). Η παραγωγή του
Kentridge για τον Μαγικό Αυλό του Μότσαρτ παρουσιάστηκε στο
Θέατρο de la Monnaie των Βρυξελλών, στο Φεστιβάλ της Aix, και το 2011
στη Σκάλα του Μιλάνου. Για να συνοδέψει τη μεγάλη έκθεση του στο Μουσείο
Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, σκηνοθέτησε (2010) το έργο The Nose
του Shostakovich για τη Μητροπολιτική Όπερα της ίδιας πόλης -η παραγωγή
στη συνέχεια παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ της Aix και στη Λυών το 2011.
Το 2010 στο Μουσείο του Λούβρου παρουσίασε τα Carnets d’Egypte,
ένα project ειδικά σχεδιασμένο για την Αιγυπτιακή Αίθουσα του Μουσείου.
Την ίδια χρονιά, τιμήθηκε με το περίφημο Kyoto Prize ως αναγνώριση για
τη συνολική του προσφορά στο πεδίο των τεχνών και της φιλοσοφίας.
Το Zeno Writing (Η Γραφή του Ζήνωνα),
ένα project πολλαπλών μέσων του νοτιοαφρικανού καλλιτέχνη William
Kentridge, που περιλαμβάνει ένα σύντομο φιλμ animation και
συμπληρωματικά σχέδια, βασίζεται στο μυθιστόρημα του Italo Svevo Η Συνείδηση του Ζήνωνα
(1923). Το μυθιστόρημα εκτυλίσσεται με φόντο τη βιομηχανική ανάπτυξη
και τον πόλεμο κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα και παρακολουθεί
την ακραία κοινωνική μεταμόρφωση που βιώνει ο πρωταγωνιστής.
…
Οι ταινίες του Kentridge, φτωχές από τεχνική άποψη, είναι ωστόσο
πλούσιες σε νοήματα και όραμα. Ξεκινά να εργάζεται πάνω σε μια απλή
κόλλα χαρτί, σβήνοντας και ξαναδουλεύοντας επίμοχθα το σχέδιό του, και
αποτυπώνοντας φωτογραφικά κάθε αλλαγή. Οι σιλουέτες του Kentridge […]
είναι μόνο κατά το ήμισυ ανθρώπινες, και μοιάζουν ανθρώπινες μόνο από
μια οπτική γωνία. Καθώς γυρνάνε και αλλάζουν κατά τη διάρκεια της
ταινίας, αποκαλύπτεται ότι στην πραγματικότητα πρόκειται για κάθε άλλο
παρά ανθρώπινες μηχανικές συσκευές.
…
Μιμούμενη την κίνηση του καπνού του τσιγάρου και των ελιγμών των
πολεμικών αεροσκαφών, η γραφή στρέφει την προσοχή στον τίτλο της
ταινίας. Ο Ζήνων, με την ενθάρρυνση του ψυχοθεραπευτή του, γράφει την
αυτοβιογραφία του, ένα project τύπου «ρεύμα της συνείδησης», το οποίο ο
Kentridge μεταφράζει σε οπτική μορφή. Τα δάκτυλα της δακτυλογράφου
χορεύουν πάνω στη γραφομηχανή, υπό τον ήχο της επιστροφής του κυλίνδρου.
Το τοπίο κυλάει οριζόντια, μιμούμενο την κίνηση των λέξεων στη σελίδα.
Το τοπίο ξεκινά σαν μια αυλή με ξύλινο φράχτη που παραχωρεί τη θέση της
στην εικόνα ενός ερημότοπου περικυκλωμένου από συρματόπλεγμα. Αυτή η
μεταμόρφωση παραπέμπει στη διχοτόμηση ανάμεσα στην ειδυλλιακή ζωή που
θα ήθελε ο Ζήνων και τη βάναυση πραγματικότητα του πολέμου που τον
περιβάλλει.
Όλο αυτό το πίσω-μπρος, η απώθηση και η έλξη, η διακοπή και η παύση,
εκθέτει χωρίς καλλωπισμούς την εγγενή αβεβαιότητα του σύγχρονου κόσμου.
Οι φιγούρες φέρουν οπές, είναι πλάσματα ασαφή ως προς την κατασκευή
τους. «Υπόσχομαι στη γυναίκα μου να κόψω το κάπνισμα στις 2 το
μεσημέρι». Κι αυτό ακόμα είναι αβέβαιο.
Το μυθιστόρημα "Η συνείδηση του Ζήνωνα", το διασημότερο έργο του Ίταλο
Σβέβο, θεωρείται ένα από τα πρώτα και σημαντικότερα δείγματα του
πειραματικού μοντερνισμού στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Αντικατοπτρίζοντας
το βαθύ ενδιαφέρον και τη γνώση του συγγραφέα για την ψυχανάλυση, το
βιβλίο εξερευνά επίμονα, διεισδυτικά αλλά και με χιούμορ τον ψυχικό
λαβύρινθο του ήρωά του Ζήνωνα Κοζίνι. Ο "νευρασθενικός" Ζήνων, που
θεωρείται το alter ego του συγγραφέα, γράφει την αυτοβιογραφία του για
τον ψυχαναλυτή του, ο οποίος και την παρουσιάζει γράφοντας τον πρόλογο
μετά τη διακοπή της θεραπείας από μέρους του ασθενούς του,
απογοητευμένου από τα αποτελέσματά της.
Ο ήρωας είναι ένας άνθρωπος που ζει αδιάκοπα μεταξύ ψυχικής υγείας και ψυχασθένειας και έχει καταφύγει στην ψυχανάλυση λόγω του εθισμού του στη νικοτίνη, ο οποίος όμως στην περίπτωσή του έχει προσλάβει τον χαρακτήρα νεύρωσης, αφού ο Ζήνων καπνίζει αδιάκοπα το "τελευταίο τσιγάρο".
Στη "Συνείδηση του Ζήνωνα" ο Σβέβο χρησιμοποιεί το πρώτο πρόσωπο στην αφήγηση, τον εσωτερικό μονόλογο και το παιχνίδι με τη μνήμη και τον χρόνο, την παρουσία του παρελθόντος στο παρόν και αντίστροφα, γνωρίσματα για τα οποία τον συνέκριναν με τον Μαρσέλ Προυστ. Αλλά οι ομοιότητες ανάμεσα στους δύο συγγραφείς είναι εξωτερικές καθ' ότι τα θέματά τους και οι κόσμοι τους διαφέρουν. Ο Σβέβο ασχολείται με τη μοναξιά του σύγχρονου ανθρώπου, με την ανικανότητά του για θέληση και δράση, με τις απογοητεύσεις του, και όλα αυτά στην Τεργέστη μετά τη θύελλα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ένας καινούργιος κόσμος γεννιέται.
Italo Svevo
Ο ήρωας είναι ένας άνθρωπος που ζει αδιάκοπα μεταξύ ψυχικής υγείας και ψυχασθένειας και έχει καταφύγει στην ψυχανάλυση λόγω του εθισμού του στη νικοτίνη, ο οποίος όμως στην περίπτωσή του έχει προσλάβει τον χαρακτήρα νεύρωσης, αφού ο Ζήνων καπνίζει αδιάκοπα το "τελευταίο τσιγάρο".
Στη "Συνείδηση του Ζήνωνα" ο Σβέβο χρησιμοποιεί το πρώτο πρόσωπο στην αφήγηση, τον εσωτερικό μονόλογο και το παιχνίδι με τη μνήμη και τον χρόνο, την παρουσία του παρελθόντος στο παρόν και αντίστροφα, γνωρίσματα για τα οποία τον συνέκριναν με τον Μαρσέλ Προυστ. Αλλά οι ομοιότητες ανάμεσα στους δύο συγγραφείς είναι εξωτερικές καθ' ότι τα θέματά τους και οι κόσμοι τους διαφέρουν. Ο Σβέβο ασχολείται με τη μοναξιά του σύγχρονου ανθρώπου, με την ανικανότητά του για θέληση και δράση, με τις απογοητεύσεις του, και όλα αυτά στην Τεργέστη μετά τη θύελλα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ένας καινούργιος κόσμος γεννιέται.
Italo Svevo
Ο Ίταλο Σβέβο, ψευδώνυμο του Ααρών Έκτορος Σμιτς, γεννήθηκε το 1861 στην
Τεργέστη και πέθανε το 1928 στη Μότα ντι Λιβέντσα, επαρχία του
Τρεβίζο, ύστερα από αυτοκινητικό δυστύχημα. Γόνος πλούσιας εβραϊκής
οικογένειας, ο Σβέβο έκανε εμπορικές σπουδές. Όταν παντρεύτηκε ασπάστηκε
τον καθολικισμό και ανέλαβε τη διεύθυνση των επιχειρήσεων του πεθερού
του. Η πραγματική του αγάπη, όμως, ήταν η λογοτεχνία. Το πρώτο του
διήγημα, "Ο φόνος της οδού Μπελπότζο", δημοσιεύτηκε το 1890 στην
εφημερίδα "L' Indipendente" της Τεργέστης. Αλλά τα δύο πρώτα
μυθιστορήματά του, "Μια ζωή" και "Το γέρασμα", πέρασαν απαρατήρητα και ο
Σβέβο αποφάσισε να μην ασχοληθεί ξανά με τη λογοτεχνία. Τον μετέπεισε ο
καθηγητής του των αγγλικών, που δεν ήταν άλλος από τον Τζέιμς Τζόις, ο
οποίος δίδασκε τότε στη Berlitz School της Τεργέστης. Ο Σβέβο ακολούθησε
τη συμβουλή του Τζόις να συνεχίσει τη συγγραφή, αλλά με καθυστέρηση
μιας 25ετίας: το 1923 εξέδωσε τη "Συνείδηση του Ζήνωνα". Ο Τζόις, στο
Παρίσι πλέον, τη σύστησε στους πνευματικούς κύκλους της γαλλικής
πρωτεύουσας με αποτέλεσμα να δουν εκεί το φως διθυραμβικά σχόλια για το
βιβλίο του Σβέβο. Έτσι ξέσπασε η "υπόθεση Σβέβο", όταν ιταλοί
διανοούμενοι με επικεφαλής τον Εουτζένιο Μοντάλε, υποστήριξαν ότι είχαν
"ανακαλύψει" τον συγγραφέα πριν από τους Γάλλους. Ακολούθησαν οι
νουβέλες "Γενναιόδωρο κρασί", 1927, και "Μια επιτυχημένη φάρσα", 1928.
Μετά το θάνατό του κυκλοφόρησαν διάφορα έργα του, όπως: "Σύντομο
αισθηματικό ταξίδι", "Δοκίμια και σκόρπιες σελίδες", "Κωμωδίες",
"Ημερολόγιο για την αρραβωνιαστικιά".
Τίτλοι στη Βιβλιονέτ:
| (2011) | Μια ζωή, Ροές |
| (2007) | Η συνείδηση του Ζήνωνα, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη |
| (2007) | Σύντομο αισθηματικό ταξίδι, Σοκόλη - Κουλεδάκη |
| (2007) | Σύντομο αισθηματικό ταξίδι, Κασταλία |
| (2007) | Τέλεια φάρσα, Το Ποντίκι |
| (2003) | Μια φάρσα επιτυχημένη και άλλα διηγήματα, Πορεία |
| (2000) | Ο φόνος της οδού Μπελπότζο, Αστάρτη |
| (1996) | Η συνείδηση του Ζήνωνα, Εξάντας |
| (1992) | Μια πετυχημένη φάρσα, Παρατηρητής |
| (1982) | Το γέρασμα, Νεφέλη |
